-
1 nad
Ⅰ praep. 1. (powyżej) over, above- nad kimś/czymś [znajdować się] over a. above sb/sth- nad głównym wejściem over a. above the main entrance- łuna nad miastem a glow over the city- 1500 metrów nad poziomem morza 1,500 metres above sea level- miał siniak nad lewym okiem he had a bruise over a. above his left eye- mieszkali nad sklepem they lived over a. above the shop- rano nad miastem przeszła burza a storm broke over the city in the morning- tumany kurzu unosiły się nad drogą clouds of dust rose over the road- piłka przeleciała wysoko nad poprzeczką the ball went high over the bar- pochylić się nad kimś/czymś to lean a. bend over sb/sth- pochyliła się nad kołyską she leaned a. bent over the cot- pochylali się nad mapą they were bending over a map- nad coś [kierować się] over a. above sth- balon wzbił się nad chmury the balloon soared up above the clouds- myśliwce nadleciały nad miasto fighter planes flew over the city2. (w pobliżu) nad Wisłą/Bałtykiem on the Vistula/the Baltic- Wiedeń leży nad Dunajem Vienna lies on the Danube- kupili dom nad jeziorem they bought a house on a. by a lake- opalali się nad rzeką they were sunbathing by the river- spacer nad brzegiem rzeki/Sekwany a walk along a. by the riverside/along the Seine- nad coś [kierować się] to sth- pojechać nad morze to go to the seaside- pójść na spacer nad jezioro to take a walk to the lake- wycieczka nad Wigry a trip to Lake Wigry3. (wskazuje na podporządkowanie) over- być a. stać nad kimś to be over sb- nad sobą miał dyrektora finansowego above him he had the financial director- kontrola nad czymś control over a. of sth- mieć nadzór nad czymś to supervise sth, to have control over sth- sprawować władzę nad czymś to exercise authority a. power over sth- przewaga nad kimś/czymś superiority a. the advantage over sb/sth- opieka nad ludźmi w podeszłym wieku care of the elderly4. (wskazuje na temat) on, about (czymś sth)- dyskusja nad budżetem discussion on a. about the budget- dyskutowali nad projektem uchwały they were discussing the (draft) bill- praca nad czymś work on a. at sth- pracować nad planami budynku to work on the design of a building- rozmyślać nad czymś to ponder on a. over sth- medytować nad czymś to meditate on a. upon sth- siedzieć nad książką to pore over a book- ślęczeć nad lekcjami to slog away at one’s homework pot.5. (z określeniami wyrażającymi uczucia) at, for, over- ich zachwyt nad jego obrazami their delight over his paintings- użalić się nad kimś to feel sorry for sb, to pity sb- użalać się nad sobą a. nad własnym losem to feel sorry for oneself pot., pejor.; to bemoan one’s lot książk., żart.- znęcać się nad kimś to torment sb- zlituj się nade mną/nad nim have mercy on me/him6. (tuż przed) (just) before- nad ranem/wieczorem (just) before dawn a. daybreak/dusk a. nightfall7. książk. (bardziej niż) than- nic straszniejszego nad wojnę nothing more terrible than war- cóż piękniejszego nad miłość what can be more beautiful than love?- kochać kogoś nad życie to love sb more than life itself- nad wszystkie rozrywki uwielbiał kino of all pastimes he adored the cinema more than anything else- praca nad siły superhuman work- poeta nad poetami a towering poet- przebój nad przeboje an all-time hit- skandal nad skandale a scandal to end all scandals- łotr nad łotrami an arch-villain; a consummate villain książk.- nade wszystko above all (else), more than anything (else)- nade wszystko cenił spokój he valued peace and quiet more than anything a. above all else- była sławna, bogata, a nade wszystko urodziwa she was famous, rich, and, above all, good-lookingⅡ nad- w wyrazach złożonych (wskazujące na wyższy stopień) nadkomisarz chief superintendent GB- nadczułość hypersensitivity* * *prepnad morze/rzekę — to the seaside/river* * *prep.+ Ins.1. (= powyżej, ponad) above, over; nad głową (= w górze) overhead.2. (= na brzegu l. krawędzi, blisko) nad (samą) granicą at the (very) border, near the border; nad grobem at the graveside; przen. (= blisko śmierci) at death's door, with one foot in the grave; nad morzem at the seaside, on the sea; nad rzeką/jeziorem on the river/lake; Waszyngton leży nad Potomakiem Washington lies l. is located on the Potomac River; nad przepaścią t. przen. on the edge of a precipice; nad ranem in the early morning.3. (przedmiot uwagi l. kontroli) litować się nad kimś feel pity for sb; (= okazywać komuś miłosierdzie) have l. take pity on sb; mieć przewagę nad kimś have the advantage on l. over sb, have the upper hand over sb; opieka nad dziećmi child care; pastwić się nad kimś torment sb; płakać nad czymś cry over sth; rozpaczać nad kimś/czymś lament for sb/sth; sprawować władzę nad kimś/czymś rule sb/sth; form. have/hold dominion over sb/sth; stracić panowanie nad sobą lose one's temper; pot. blow one's top, blow a gasket, hit the ceiling.4. (temat rozważań l. dyskusji) debata nad ustawą/wnioskiem debate on a bill/motion; zastanawiać się nad czymś consider sth, pause over sth.5. (cel badań l. wysiłków) pracować nad czymś work on sth.6. lit. (podkreślenie wyjątkowości; często z archaiczną formą narzędnika) mistrz nad mistrzami l. nad mistrze master of l. over masters; Pieśń nad Pieśniami Bibl. the Song of Songs.prep.+ Acc.1. ( cel w przestrzeni) over, above; nad głowę above one's head; (= w górę) up; nad miasto over the town l. city.2. (= na brzeg) nad jezioro/morze/rzekę to the lake/sea/river.3. lit. ( porównanie lub wybór) than, above; cenić coś nad życie value sth above life; cóż jest (lepszego) nad wino? what (is) better than wine?; nade wszystko above all.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > nad
-
2 kontrola
-i; f1) ( nadzór) control ( sprawdzenie) nom pl -e, gen pl -i2) check; ( badanie kontrolne) check-upkontrola paszportowa/celna — passport/customs control
* * *f.Gen.pl. -i1. (= przegląd, inspekcja) control, check, checkup, inspection, examination; kontrola bandery verification of flag; kontrola celna (= punkt kontrolny l. czynność) customs; (= czynność) customs examination; kontrola cen price control; kontrola dentystyczna dental checkup l. examination; kontrola kasowa cash audit; kontrola graniczna immigration control; kontrola jakości quality control; kontrola l. rewizja ksiąg rachunkowych audit; kontrola lotów flight control, air-traffic control; kontrola osobista strip search; kontrola paszportowa passport control; kontrola ruchu powietrznego air-traffic control; kontrola urodzeń birth control; kontrola techniczna product-quality control; kontrola zbrojeń arms control; kontrola wyrywkowa spot check; podlegać kontroli be subject to control.2. (= władza) control; rozciągać l. mieć nad czymś kontrolę have control over sth; wymykać się spod kontroli get out of control.3. pot. (= kontroler) inspector.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > kontrola
-
3 panowanie
-aza panowania — +gen during the reign of
* * *n.domination, prevalence; ( króla) rule, reign; pod czyimś panowaniem under sb's rule; stracić panowanie nad sobą lose one's temper, blow a fuse; zachować panowanie nad sobą keep l. maintain one's composure; rozciągnąć panowanie nad czymś ( nad jakimś obszarem) have l. hold dominion over sth; kierowca stracił panowanie nad samochodem the car went out of control.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > panowanie
-
4 kuratel|a
f sgt 1. (kontrola) (close a. strict) supervision (nad kimś/czymś of sb/sth)- pod czyjąś kuratelą under sb’s supervision- wziąć kogoś/coś pod kuratelę to take charge of sb/sth- wyzwolić się spod kurateli rodziców to shake off parental supervision, to free oneself from parental supervision2. Prawo (nad osobą) (legal) custody, guardianship (nad kimś of sb); (nad majątkiem) custody- sprawować nad kimś/czymś kuratelę to have custody of sb/sth- być pod czyjąś kuratelą [osoba, majątek] to be in sb’s custody; [nieletni] to be sb’s ward- być pod kuratelą sądową [nieletni] to be a ward of courtThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > kuratel|a
-
5 doz|ór
m (G dozoru) 1. sgt książk. (nadzór) supervision (nad kimś/czymś over sb/sth); oversight książk.- mieć a. sprawować dozór nad kimś/czymś to supervise a. oversee sb/sth [pracownikami, uczniami, projektem, kontrolą jakości]- pozostawić dziecko bez dozoru to leave a child unattended a. without supervision- pozostawić chorego/piec/samochód bez dozoru to leave the patient/furnace/car unattended- stadko kóz pasące się bez dozoru a herd of goats grazing unattended- przestępców przywieziono do sądu pod dozorem policji the criminals were brought to court in police custody2. sgt Prawo supervision- dozór kuratora (nad młodocianym przestepcą) (juvenile) probation; (po zwolnieniu warunkowym) parole3. sgt Admin. (instytucja) supervisory staff (+ v sg/pl)- Urząd Dozoru Technicznego the Office a. Bureau of Technical Inspection- dozór górniczy a. kopalniany mining a. mine(s) (safety) inspector- dozór niższy/średni junior/intermediate inspector- pracownik dozoru technicznego a technical supervisor a. overseer a. inspector4. Wojsk. point of reference- obrać drzewo/budynek na dozór to designate a tree/building as a point of reference- □ dozór policyjny a. policji pre-trial police supervision of alleged offendersThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > doz|ór
-
6 nadz|ór
/'nadzur/ m sgt (G nadzoru) 1. (kontrola) supervision- mieć a. roztaczać a. rozciągać a. sprawować nadzór to be in charge (nad kimś/czymś of sb/sth); to supervise (nad kimś/czymś sb/sth)- miał nadzór nad budową he was in charge of the construction work- nie można pozostawiać dzieci bez nadzoru you can’t leave children unattended- był pod ścisłym nadzorem policji he was under close police surveillance, he was being closely watched by the police- zostawić mieszkanie bez nadzoru to leave one’s flat unattended2. (organ kontrolujący) supervisory body a. board; (personel) supervisors pl- □ nadzór ochronny Prawo post-release supervision for repeat offenders- nadzór techniczny Techn. technical supervisionThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > nadz|ór
См. также в других словарях:
kontrola — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż IIa, lm D. kontrolali {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} sprawdzanie, czy stan rzeczywisty czegoś zgadza się ze stanem pożądanym, oraz ustalanie ewentualnych odstępstw; czuwanie nad… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
kontrola — ż I, DCMs. kontrolali; lm D. kontrolali 1. «porównanie stanu faktycznego ze stanem wymaganym, rozpatrywanie czegoś; dochodzenie czegoś, wnikanie, wgląd w coś; nadzór nad czymś a. nad kimś» Kontrola techniczna. Kontrola społeczna. Kontrola… … Słownik języka polskiego
wyłączny — {{/stl 13}}{{stl 8}}przym. Ia {{/stl 8}}{{stl 7}} taki, który wyklucza wszystko inne lub wszystkich innych; przysługujący tylko komuś, czemuś jednemu; osobny, szczególny, jedyny : {{/stl 7}}{{stl 10}}Mieć samochód do swojej wyłącznej dyspozycji.… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
protektorat — m IV, D. u, Ms. protektoratacie 1. blm «opieka osoby wpływowej nad kimś, nad czymś; dozór honorowy osobistości lub instytucji nad jakimś przedsięwzięciem» Protektorat nad pracą jakiegoś komitetu, stowarzyszenia, nad wystawą, nad zjazdem. Objąć,… … Słownik języka polskiego
dozór — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. mnż I, D. dozórzoru, Mc. dozórzorze, blm {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} czuwanie nad kimś lub nad czymś w celu odpowiedniego wykonania czegoś i zapobieżenia nieprawidłowościom; pilnowanie … Langenscheidt Polski wyjaśnień
kuratela — ż I, DCMs. kuratelali, zwykle blm «opieka prawna, nadzór ustanowiony przez sąd nad osobą niezdolną do działań prawnych (chorą umysłowo, nieletnią) i nad jej majątkiem; także nad majątkiem pozostającym czasowo bez właściciela» Sprawować, mieć nad… … Słownik języka polskiego
nadzór — [wym. nad zór] m IV, D. nadzórzoru, Ms. nadzórzorze, blm 1. «nadzorowanie, kontrolowanie, pilnowanie kogoś lub czegoś; opieka, kontrola» Nadzór budowlany, inwestorski. Ścisły, specjalny nadzór. Mieć, roztaczać, rozciągać, sprawować nadzór nad… … Słownik języka polskiego
kuratela — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż IIa, blm {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} ustanowiony na drodze sądowej nadzór prawny nad osobą niepełnoletnią lub niebędącą w pełni władz umysłowych, obejmujący również wszelkie… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
oko — 1. Ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało «zwrot podkreślający wyjątkowość i rzadkość czegoś»: (...) jeżeli zaufacie Ewangelii – zobaczycie rzeczy, których ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało, a które Bóg przygotował dla tych, co Go… … Słownik frazeologiczny